Bệnh tiểu đường hay đái tháo đường là tình trạng lượng glucose trong máu vượt quá tỷ lệ nhất định. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này, trong đó có việc sản sinh ra và cơ chế hoạt động của insulin. Dựa vào nguyên nhân này, bệnh tiểu đường được chia ra làm hai loại: tiểu đường tuýp 1 và tiểu đường tuýp 2. Trong khi tiểu đường tuýp 2 phổ biến ở hầu hết những người mắc bệnh tiểu đường với tỷ lệ là 90% thì tiểu đường tuýp 1 tỏ ra hiếm gặp hơn. Tuy nhiên, tỷ lệ này không có ý nghĩa trong việc kết luận tình trạng nghiêm trọng hay không nghiêm trọng của bệnh tiểu đường. Việc phân loại chỉ có ý nghĩa trong việc tìm kiếm các liệu pháp điều trị phù hợp với từng loại bệnh do có cơ chế hình thành và phát triển là khác nhau.
Tiểu đường tuýp 1 là gì?
Glucose là một loại đường có trong nhiều loại carbohydrate. Sau khi ăn, hệ tiêu hóa sẽ bẻ gãy và biến đổi các phần tử carbohydrate thành glucose. Lượng glucose này trôi nổi trong máu cho đến khi được insulin chuyển đến các tế bào, tạo ra năng lượng và duy trì hoạt động sống của con người.
Không chỉ là cầu nối thông thường, insulin tỏ ra có vai trò quan trọng trong việc điều hòa lượng đường huyết. Lượng glucose vượt quá mức yêu cầu trong máu được chuyển đến lưu trữ tại gan và chỉ tiết ra khi lượng đường trong máu đã giảm xuống.
Do đó, khi chức năng của insulin bị ảnh hưởng, lượng đường trong máu không thể được kiểm soát dẫn đến dư thừa và tạo nên tình trạng của bệnh tiểu đường. Cùng có nguyên nhân từ insulin nhưng cơ chế hình thành bệnh của tiểu đường tuýp 1 và tiểu đường tuýp 2 là hoàn toàn khác nhau.
Tiểu đường tuýp 1 là tình trạng cơ thể người bệnh không còn khả năng sản xuất ra insulin. Tế bào β tại tuyến tụy có chức năng tiết ra insulin bị phá hủy hoàn toàn, phần lớn các trường hợp là do sự hoạt động của các tự kháng thể trong hệ miễn dịch. Nguyên nhân các tự kháng thể này nhầm lẫn và tấn công tế bào tại tuyến tụy chưa được làm rõ. Bên cạnh đó cũng có 20% khả năng người bệnh mắc tiểu đường tuýp 1 không do sự mất kiểm soát của hệ miễn dịch.
Trong khi tiểu đường tuýp 1 được gây nên bởi sự suy giảm về lượng thì tiểu đường tuýp 2 là sự suy giảm về chất của insulin. Cơ thể người bệnh vẫn có khả năng tạo ra insulin nhưng sẽ giảm chức năng của insulin dẫn đến việc không thể kiểm soát lượng đường huyết trong máu. Đây là hiện tượng giảm sự đáp ứng của cơ thế với insulin (hay còn gọi là hiện tượng kháng insulin).
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mắc bệnh tiểu đường tuýp 1
Không có kết luận chính thức cho nguyên nhân trực tiếp gây nên bệnh tiểu đường nói chung và tiểu đường tuýp 1 nói riêng. Tuy nhiên, các thống kê và nghiên cứu cho ra những yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng một người bị bệnh tiểu đường tuýp 1. So với, tiểu đường tuýp 2, tiểu đường tuýp 1 có cơ chế khá khác biệt và liên quan nhiều đến các yếu tố ngoại sinh.
– Di truyền: Nhìn chung cơ chế này khá phức tạp. Kể cả khi trong gia đình không có người nào bị bệnh tiểu đường, bạn vẫn có thể bị. Tuy nhiên, việc bố mẹ hoặc anh chị em ruột của bạn mắc bệnh này khiến cho tỷ lệ bạn mắc bệnh cao hơn những người khác.
– Việc tiếp xúc với virus: Việc bị bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể đến từ việc người bệnh đã từng tiếp xúc với một loại virus nào đó. Như virus Epstein-Barr, coxsackievirus, virus quai bị hoặc cytomegalovirus… Các virus này có thể đã tấn công và phá hủy các tế bào tiểu đảo, hoặc có thể trực tiếp lây nhiễm các tế bào tiểu đảo.
– Nồng độ vitamin D thấp: Vitamin D được cho rằng có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi tiểu đường tuýp 1. Tuy nhiên, việc uống sữa bò lại có khả năng tăng nguy cơ mắc bệnh, mặc dù sữa bò là một nguồn cung cấp vitamin D tốt.
– Địa lý: Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 thấp hơn đối với các quốc gia gần đường xích đạo. Cư dân sống ở Phần Lan và Sardinia thường có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 cao nhất – cao hơn gấp 2-3 lần tỷ lệ ở Mỹ và cao hơn 400 lần so với tỷ lệ cư dân ở Venezuela.
– Tuổi tác: Tiểu đường tuýp 1 có đối tượng chủ yếu là người trẻ tuổi, thường là dưới 30 tuổi. Tuy hiếm hơn, nhưng người trung niên và người cao tuổi vẫn có thể bị bệnh này. Do đó, nhìn chung, bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể khởi phát ở bất kỳ lứa tuổi nào.
Triệu chứng của tiểu đường tuýp 1
Phần lớn các trường hợp mắc bệnh tiểu đường tuýp 1, các triệu chứng thường khởi phát nhanh chóng và tiến triển thành bệnh. Các triệu chứng có thể dễ dàng nhận biết bao gồm: khát nước, đi tiểu thường xuyên, giảm cân đột ngột, mệt mỏi và dễ cảm thấy cáu kỉnh. Các triệu chứng này gần giống với bệnh cảm lạnh nên thường bị người bệnh bỏ qua và không đến kiểm tra tại các cơ sở y tế.
Tuy nhiên, có những trường hợp các triệu chứng không rõ ràng do bệnh tiến triển một cách chậm rãi. Những người bệnh này thường bị nhầm lẫn với tiểu đường tuýp 2 do đặc trưng của loại bệnh này là bệnh diễn tiến từ từ và khiến người bệnh không chú ý cho đến khi các biến chứng xảy ra. Sau kiểm tra, kết quả cho thấy các tế bào tuyến tụy không thể sản sinh ra lượng insulin cần thiết và đây là khác biệt quan trọng để xếp những người bệnh này vào tiểu đường tuýp 1 thay vì tuýp 2. Hình thức diễn biến từ từ của bệnh thường xuất hiện ở người có độ tuổi từ 35 đến 40.
TÌM HIỂU THÊM: Thuốc tiểu đường của Nhật có những loại nào tốt nhất?
Cách điều trị tiểu đường tuýp 1
Trong khi tiểu đường tuýp 2 có thể được kiểm soát bằng cách sử dụng các loại thuốc hỗ trợ điều trị tiểu đường hoặc thay đổi thói quen sống thì tiểu đường tuýp 1 bắt buộc phải tiêm insulin. Do tế bào tại tuyến tụy có khả năng tiết ra insulin đã bị phá hủy nên các loại thuốc dùng trong việc tăng khả năng tiết ra insulin của tế bào là không hiệu quả đối với tiểu đường tuýp 1. Biện pháp duy nhất là tiêm insulin để bổ sung lượng insulin thiếu hụt mà cơ thể không thể tự sản xuất ra được.
Do đó, tiểu đường tuýp 1 còn có tên gọi là tiểu đường phụ thuộc vào insulin. Việc tiêm insulin phải diễn ra định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ cho đến khi người bệnh chết hoặc y học đã tìm ra loại thuốc chữa trị bệnh tiểu đường. Tiểu đường hiện nay không có phương pháp chữa trị tận gốc, mà chỉ có thể kiểm soát. Do đó, nếu ngừng tiêm insulin, đó có thể là hành động tự sát với người bị bệnh tiểu đường tuýp 1.
Ngoài ra, y học còn tìm kiếm những giải pháp khả quan hơn như ghép tụy cho bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 1. Do các tế bào tụy bị phá hủy dẫn đến không thể sản xuất ra insulin là nguyên nhân chủ yếu của tiểu đường tuýp 1, những nhà nghiên cứu cho rằng nếu có thể tái tạo được chức năng của tuyến tụy, khiến cho việc tiết ra insulin trở lại bình thường thì đồng thời, bệnh tiểu đường tuýp 1 cũng có thể được kiểm soát hoặc thậm chí là chữa trị tận gốc.
Các phương pháp đã được sử dụng là cấy ghép tụy hoặc cấy ghép đảo tụy. Đảo tụy là một phần nhỏ của tụy, chứa các tế bào có khả năng tiết ra insulin. Do đó, thay vì cấy ghép cả tụy đòi hỏi phải gây mê toàn thân và tạo gánh nặng cho cơ thể thì chỉ cần loại bỏ đảo tụy hiện có trong cơ thể và cấy ghép lại từ mạch máu của gan. Tuy nhiên, cả phương pháp cấy ghép tụy và đảo tụy hiện nay chỉ được thực hiện tại một số cơ sở y tế trên thế giới và số lượng người thực hiện cũng hạn chế do chi phí đắt đỏ của ca phẫu thuật.
Ngoài ra còn có cách hỗ trợ điều trị và giảm biến chứng của tiểu đường bạn có thể tham khảo thêm, đó là dùng viên uống Insuna Nhật Bản – đây là sản phẩm chất lượng cao chính hãng được nhiều người tin dùng.
Trên đây là thông tin tổng quan mà chúng tôi cung cấp về bệnh tiểu đường tuýp 1. Tuy không thể điều trị dứt điểm nhưng người bệnh có thể làm việc và sinh hoạt như người không mắc bệnh nếu bệnh được kiểm soát tốt. Điều cần thiết là phải quan tâm đến sức khỏe, đi khám khi thấy có triệu chứng bất thường và tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ. Hy vọng, với những thông tin trên, bạn đã có những kiến thức cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho gia đình và bản thân.
